De islam heeft in relatief korte tijd een duidelijk stempel op Nederland gedrukt (of mogen drukken)

Sektarische islam

Pim van Kesteren 2020

Eerder verschenen in Politieke Berichten 2009 maar volledig omgeschreven en herzien

Door immigratie nam het aantal moslims in ons land in de afgelopen vijftig jaar sterk toe. Inmiddels leven er bijna een miljoen moslims in Nederland, van wie er volgens het CPS 200.000 belijdend zijn. Vooral in de grote steden zijn zij nadrukkelijk aanwezig. Opvallend zijn de opvattingen over bijvoorbeeld vrouwen en homoseksuelen en het afwijzen van democratie onder een aanzienlijk deel van de moslims. Bovendien komen radicale organisaties naar voren die zich ronduit sektarisch opstellen. Nederland zou eigenlijk sektewetgeving moeten hebben, zodat het openbare bestuur kan optreden tegen onder andere gewelddadige en intolerante bewegingen die onder de vlag van de islam opereren. Het Nederlandse bestuur kan ook maar beter alleen overleggen met islamitische stromingen die een bepaald niveau van verlichting hebben bereikt, zoals alevisme en soefisme. Met het argument dat bijvoorbeeld de oproepen tot het gebed vanuit de moskee slechts sekteuitingen zijn en niet vallen onder de in de wet geregelde vrijheid van religie, kunnen minder gewenste ontwikkelingen nu al worden aangepakt. Buitenlandse voorbeelden laten namelijk zien dat radicale islamitische sekten de gewone moslims onder druk kunnen zetten, die zich op hun beurt tegen andersgelovigen keren totdat een gebied of land volledig islamitisch is.

De meeste moslims tonen zich natuurlijk van goede wil en draaien min of meer mee met de moderne en vrijzinnige, Nederlandse samenleving. Vooral de vrouwen vallen op door hun keurige uitspraak van het Nederlands en aanpassing aan de Nederlandse arbeidsmarkt. Met de massale immigratie van moslims wordt Nederland echter ook geconfronteerd met gevoelige onderwerpen die niet eerder zo bekend waren, zoals Jodenhaat en homohaat. Radicale moslims blijken erg intolerant te kunnen zijn. Hierover mocht lange tijd geen discussie worden gevoerd, omdat men zich daarmee schuldig zou maken aan xenofobie dan wel islamofobie. Dat zijn nieuwe en blijkbaar zeer ernstige misdaden in het Europese Arrestatiebevel van de EU. Het resulterende, vrijwel volledig achterwege blijven van beleid - politieke correctheid genoemd - heeft echter tot zeer ongewenste verschijnselen geleid. Zo zijn er in bijvoorbeeld Amsterdam West gebieden ontstaan, waar Nederlandse vrouwen, Joodse mensen, homoseksuelen en Surinamers blijkbaar niet meer welkom zijn op straat. Zelfs gewone moslims ontvluchten deze gebieden. Ook de bouw van moskeeën op opvallende plaatsen in de stad ("Het is weer herfst. Paddestoelen schieten als moskeeën uit de grond," aldus Michiel Smit van het voormalige NieuwRechts) en de versterkte oproep tot gebed leiden steeds tot ongemakkelijke situaties in de samenleving.

Eerwraak met zoutzuur links en meisjesbesnijdenis rechts

Onder sekten of geloofsrichtingen die reeds langer in Nederland voorkomen, waren al aspecten waarbij de samenleving de wenkbrauwen fronsde zoals (gedoogd) onverdoofd slachten voor de Joodse gemeenschap of ongewenst bezoek aan de deur op zondagochtend van Jehova's Getuigen. Daar zijn nu eerwraak - enkele tientallen gevallen per jaar - en meisjesbesnijdenis bijgekomen. Officieel is meisjesbesnijdenis verboden in Nederland en de meeste moslims zullen het afwijzen, omdat het niet letterlijk genoemd wordt in de koran. Het blijkt wel te worden beschreven in islamitische wetten. In 2019 kwam een zogenaamd salafistische (radicaal islamitische) docent van de As-Soennah moskee voor de rechter, omdat hij de wet aanhaalde. Inmiddels blijken meer dan 40.000 vrouwen in Nederland het slachtoffer te zijn van genitale verminking. Tegenwoordig is ook vrijwel al het kalfsvlees in Nederland afkomstig van onverdoofd geslachte dieren.

Kindhuwelijk links en amputatie van handen en voeten volgens de sharia rechts

Door de komst van Syrische asielzoekers is er opeens ook sprake van kindhuwelijken in Nederland. Hoewel het bij wet verboden is, komt het inmiddels toch enkele honderden keren per jaar voor dat een meisje van onder de 16 trouwt met een oudere islamitische man. Verder wordt de Nederlandse samenleving tegenwoordig sluipenderwijs geconfronteerd met de zogenaamde sharia. Dat is islamitische wetgeving die strenge straffen wil opleggen voor bijvoorbeeld overspel en diefstal maar die ook absoluut niet past bij de huidige Nederlandse rechtsstaat. Toen voormalige minister Piet Hein Donner in 2006 stelde dat sharia kan worden ingevoerd als tweederde van de bevolking dat wil, ging er een schok door ons land. Toch wordt het in ons land nu al door islamitische rechtbanken toegepast voor bijvoorbeeld het regelen van een scheiding. Invoering van de sharia in ond land kan rekenen op de steun van een aanzienlijk deel van de Nederlandse moslims.

Daarnaast is het zeer zorgelijk dat er binnen de islam radicale stromingen zoals het eerder genoemde salafisme en het wahabisme voorkomen. Juist imams (voorgangers in de moskee) die onder deze radicale stromingen vallen, ijveren voor de voornoemde omstreden zaken zoals meisjesbesnijdenis, kindhuwelijken en sharia. De radicale stromingen plaatsen zich bewust buiten de westerse samenlevingen, omdat zij terug willen naar de tijd van Mohammed. De soenitische organisatie Hizb ut-Tahrir keert zich openlijk af van het westen en strijdt actief voor een wereldwijd islamitisch rijk oftewel een kalifaat. De beweging is verboden in de meeste Arabische landen en in enkele westerse landen. Ook de Moslimbroederschap, naar het voorbeeld van de vrijmetselaarsloges opgericht door de Egyptische geestelijke Hassan al-Banna, is verboden in verschillende landen vanwege haar radicale opvattingen. Tijdens de Syrische burgeroorlog kreeg ISIS wereldwijde bekendheid door de ontstellende wreedheid waarmee zij met haar buitenlandse volgelingen een islamitische heilstaat probeerde te vestigen in Syrië en Irak, inclusief massale executies van krijgsgevangenen en het levend verbranden van Yazidi-kinderen. Historische niet-islamitische gebouwen werden met de grond gelijk gemaakt. ISIS is in de meeste landen verboden als zijnde een terroristische organisatie.

Demonstratie met salafistische vlaggen en ISIS-vlaggen in Den Haag in 2014 links en executie van krijgsgevangenen in Syrië in 2015 door kindsoldaten van ISIS rechts

De voornoemde intolerante en gewelddadige opvattingen onder sommige radicale islamitische organisaties en stromingen doen de vraag opkomen of het hier niet om afsplitsingen van het geloof oftewel sekten gaat. Voor de duidelijkheid moet dan eerst worden omschreven wat religies zijn en wat sekten zijn. Religies omvatten over het algemeen een uitgebreid stelsel van waarden en normen dat een handleiding geeft voor leven als een goed en rechtvaardig mens. Het stelsel van waarden en normen wordt omschreven in verhalen in heilige boeken, zoals de bijbel van de christenen, de Joodse thora, de islamitische koran en hadiths en de veda's en upanishads van de hindoes. De waarden en normen bieden een houvast voor het dagelijkse leven en geven een antwoord op belangrijke levensvragen, zoals waarom er dood of lijden op de wereld is. Daarnaast geven religies natuurlijk aan hoe men dient om te gaan met God, Allah of - bij hindoes - meerdere goden. Sekten daarentegen selecteren over het algemeen slechts enkele aspecten uit het hele stelsel van waarden en normen van een religie en vergroten deze uit voor hun eigen belang.

De discussie over wat een sekte en wat een religie is, leidt vaak tot heftige discussies omdat alle godsdiensten wel in enkele opzichten op een sekte lijken. Er is in feite een geleidelijke overgang van het begrip godsdienst naar het begrip sekte. Toch is het mogelijk om in ieder geval in grote lijnen kenmerken aan te geven die voor veel sekten opgaan. De Belgische schrijver Marc Verhoeven, het NLP College Nederland en de sectie Thomas Godsdienstonderwijs van de KU in Leuven hebben bijvoorbeeld lijsten met eigenschappen van sekten opgesteld. Voor het overzicht volgen hier enkele sektekenmerken in relatie met radicale islamitische groepen.

Kleine meisjes reeds met hidjab (links) en vrouwen in nikab of boerka (in diverse westerse landen maar ook in Marokko verboden, rechts)

Inkapseling

Een eerste belangrijk sektekenmerk bestaat uit inkapseling, waarbij steeds meer aspecten van het dagelijkse leven van de volgelingen beheerst worden door voorschriften vanuit de sekte. Bij de ware moslims blijkt dit sektekenmerk uit de volledige verwevenheid van het geloof met het dagelijkse leven. Voor hen is er geen onderscheid tussen seculiere en religieuze kanten van het leven. Terwijl veel gewone moslims het niet zo nauw nemen met kleding of gebed, zijn vrome moslims voortdurend bezig met islamitische voorschriften (fikh) over hoe men zich dient te kleden, hoe mannen met hun vrouw om moeten gaan, wat men mag eten, wat men moet doen bij toiletbezoek, wat men moet doen als er een glas breekt enz. Zelfs het denken wordt bij de islam voorgeschreven. Bij het volgen van alle voorschriften worden de gelovigen strak in de gaten gehouden door elkaar en door de imams, waarbij twijfelaars worden aangesproken op hun "zwak imaan."

Groepsvorming

Een tweede typerend sektekenmerk is de extreem sterke groepsvorming en een verbod op uittreden, zoals bij de People's Temple van James Jones. Toen leden van deze sekte toch in 1978 contact zochten met de Amerikaanse senator Leo Ryan, gaf de sekteleider opdracht deze sekteleden en de senator dood te schieten. Bij radicale stromingen van de islam zoals het salafisme komt het streven naar de religieuze shariawetgeving voor, waarin letterlijk gesteld wordt dat op uittreden de doodstraf staat. In de praktijk blijkt de doodstraf bij uittreden ook daadwerkelijk te worden uitgevoerd in islamitische landen zoals Afghanistan en Saoedi-Arabië. In Nederland is bijvoorbeeld Ehsan Jami tientallen malen door radicale moslims met de dood bedreigd vanwege zijn comité voor ex-moslims.

Korans uitdelen op straat links (let op de dracht met vrijgelaten enkels zoals Mohammed dat letterlijk voorschreef) en Westermoskee op opvallende locatie in Amsterdam rechts

Proselytisme (zendingsdrang)

Het duidelijkste voorbeeld van zendingsdrang komt natuurlijk voor bij Jehova's Getuigen. Dezen hebben vanuit hun organisatie de plicht om bij mensen langs de deur te gaan en zo de visie van de Getuigen op de Bijbel te verspreiden. Bij radicale islamitische organisaties komt het sektekenmerk van zendingsdrang niet alleen naar voren bij acties zoals het organiseren van ontmoetingsavonden, maar ook door de bouw van moskeeën op de meest in het oog springende plaatsen in de stad. Bovendien is er bij moskeeën tegenwoordig in toenemende mate sprake van een versterkte oproep tot gebed. Dit is sektarische zendingsdrang, omdat in islamitische landen de oproep gericht is op de plaatselijke bevolking die in dat geval overwegend islamitisch is. In Nederland is de meerderheid juist niet islamitisch.

De ultieme zendingsdrang bestaat natuurlijk uit de zogenaamde jihaat, pardon jihad zoals genoemd in de koran in bijvoorbeeld aya 9:5. Dit is de strijd tegen de ongelovigen, als die zich niet onderwerpen aan de islam. Zowel de voormalige Iraanse president Ahmadinejad, Iraanse ayatollah Chomeini als de Libanese organisatie Hizb ut-Tahrir hebben opgeroepen tot de jihad.

Hersenspoelen

Een volgend kenmerk van sekten is het toepassen van hersenspoelen. Zo heeft Scientology een uitgebreid stelsel van cursussen waarmee men zogenaamd geluk kan bereiken. Door middel van bijeenkomsten en de bijbehorende cursussen worden de vastomlijnde ideeën van de oprichter, Ron Hubbard, eindeloos herhaald nadat men eerst ertoe gebracht is alles aan zichzelf in twijfel te trekken. Ook salafisten organiseren cursussen in moskeeën. Kinderen die naar Arabische les gaan, krijgen in werkelijkheid onderricht in de koran volgens salafistisch inzicht. De kinderen krijgen daarbij eindeloos te horen dat men bijvoorbeeld niet mag omgaan met ongelovigen en dat deze zelfs de doodstraf verdienen vanwege hun ongeloof.

Vooral het verschijnsel van de islamitische zelfmoordaanslagen maakt duidelijk hoe ver het hersenspoelen onder sektarische moslimorganisaties gaat. Bij deze aanslagen pleegt een moslim namelijk doelbewust zelfmoord - volkomen tegenstrijdig met ieders instinct om te overleven - met de opzet om zoveel mogelijk mensen mee te nemen in de dood. Hem is namelijk door kwaadwillende imams wijsgemaakt dat hij daarmee gegarandeerd naar de hemel gaat, omdat hij sterft op de weg van Allah.

Baghwan-volgelingen links en salafisten rechts

Afzondering

Een opvallend uiterlijk kenmerk van sekten bestaat vervolgens uit de kleding waarmee men zich onderscheidt van anderen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de oranje gewaden bij de Baghwan. Bij radicale moslims zoals salafisten komt dit sektekenmerk bij mannen naar voren in de vorm van een onverzorgde baard (geen snor) en pyjama-achtige gewaden. Men probeert zich hiermee te kleden zoals de profeet dat deed. De afzondering kan echter nog veel verder gaan. Terwijl gewone moslims geen problemen hebben met contact met andersgelovigen, richten meer sektarische moslims zich alleen op de aya’s 4:89 en 5:51 waarin gesteld wordt dat een ware gelovige niet mag omgaan met Joden, christenen of ongelovigen.

Christelijke eindtijd links (de mens kijkt slechts toe) en islamitische eindstrijd rechts (moslims onder leiding van een kalief veroveren de wereld met geweld en wrede terreur)

Eindtijddenken

Nog een kenmerk van veel sekten is de fixatie dat er een einde komt aan onze wereld en dat alleen de sekteleden naar het paradijs zullen gaan. Bij de sekte Children of God richtte men zich bijvoorbeeld sterk op het laatste boek van de Bijbel, namelijk de Apocalyps van Johannes. De Russische sekteleider Pjotr Kuznetsov sloot zich zelfs in 2007 met 32 volgelingen op in een grot in de overtuiging dat de apocalyps naderde. Ook de radicale islam kent een eindtijd maar dan in de vorm van een eindstrijd. Volgens de hadiths zal een islamitische Jezus, Isa genaamd, terugkeren op aarde om als geestelijk leider de Mahdi (verlosser en wereldlijk leider) bij te staan om de wereld te veroveren met een enorm leger. Daarna zal er een wereldkalifaat met eeuwige vrede ontstaan, met Jeruzalem als hoofdstad. ISIS noemde haar officiële tijdschrift Dabiq, naar de Syrische stad waar volgens de islamitische hadiths de eindstrijd zal plaatsvinden.

Drinken van kamelenurine links en zelfverwonding tijdens sjiitisch Ashura rechts

Irrationalisme

Bij sekten komen vaak opvallende ideeën voor die sterk afwijken van dat wat leeft bij een breed publiek of wat wetenschappelijke consensus is. Zo gelooft men bijvoorbeeld bij de sekte Koreshan Unity, gesticht door Cyrus Teed, dat de aarde hol is. Op dezelfde manier komen onder radicale moslims de meest wonderlijke gewoontes voor. In islamitische hadiths wordt bijvoorbeeld genoemd dat de profeet adviseerde om kamelenurine te drinken, wat door sommige moslims letterlijk genomen wordt. Sommigen blijken ook het bestaan van hekserij en geesten serieus te nemen. In het bezette gedeelte van Syrië werden in juni 2015 twee vrouwen door ISIS - een duidelijk gevaarlijke sekte - onthoofd vanwege hekserij. Ook in Saoedi-Arabië waar het sektarische wahabisme zelfs de staatsgodsdienst is, worden af en toe vrouwen terechtgesteld met als enige argument dat zij aan zwarte magie zouden doen.

Uitverkiezing

Verder beschouwen veel sekten hun volgelingen als uitverkoren. Dit komt bij voorbeeld voor bij de jehova's Getuigen die ervan overtuigd zijn dat alleen zij naar de hemel gaan. In de islam komt uitverkiezing naar voren bij het verhaal van Ismaël, zoon van Abraham, die zowel in de bijbel als de koran voorkomt. Volgens de Bijbelse overlevering trekt Ismaël de woestijn in en vormt een groot volk, de nomadische Arabieren, terwijl Jakob Gods zegen krijgt en daarmee stamvader van het Joodse uitverkoren volk wordt. De koran stelt echter opvallend genoeg, honderden jaren later, dat niet Jakob maar Ismaël de zegen gekregen heeft. Onder radicale Arabische moslims (wahabisten) leeft daarom het idee dat zij een uitverkoren volk zijn.

Kritiek op de islam (links) of koran (rechts) kan leiden tot enorme ophef onder rechtlijnige moslims

Afsluiting

Sekten sluiten zich ook vaak af voor kritiek vanuit de buitenwereld. Dit komt bijvoorbeeld naar voren bij de Verenigingskerk van Sun Myung Moon oftewel de Moonsekte, waar volgelingen worden opgeroepen niet meer om te gaan met buitenstaanders en niet meer te luisteren naar andere meningen. Ook radicale moslims sluiten zich af voor informatie en kritiek, zodat verstarring optreedt. Januari 2015 pleegden volgelingen van Al-Queda zelfs een aanslag op het Franse tijdschrift Charlie Hebdo omdat dat tijdschrift de profeet belachelijk zou hebben gemaakt. Ook interne kritiek wordt fel bestreden als zijnde godslastering, wat hervorming van het geloof moeilijk maakt. De profeet Mohammed is door zijn status namelijk onfeilbaar en de koran wordt gezien als het letterlijke en dus onveranderlijke woord van Allah. Radicale moslims baseren zich daarbij op aya 18:27. Kritische vragen worden ontmoedigd (soera 5, 101-102).

Seks ... Voor de mannen dan

Een laatste maar zeer opvallend sektekenmerk is de belofte van seks. Binnen de Fundamentalist Church of Jesus Christ of Latter Day Saints van Warren Jeffs wordt polygamie gestimuleerd en staan vrouwen en meisjes vanaf 14 jaar ter beschikking aan oudere mannen. Ook de radicale islam laat dit sektekenmerk zien. Radicale moslims beschouwen namelijk meisjes vanaf hun eerste menstruatie als beschikbaar en stellen dat binnen een huwelijk de vrouw seksueel ter beschikking staat aan de man, ook als de vrouw niet wil. Gevaarlijke sektevolgelingen (jihadi's) vechten met het idee dat na de dood de ware gelovige de beschikking over maagden met mooie ogen in het paradijs krijgt. Zij kunnen zich daarbij richten op aya's 44:54, 52:20, 55:70 en 56:22 in de koran.

In de eenentwintigste eeuw zitten vrouwen en mannen gescheiden van elkaar; salafistische bijeenkomst in Turnhout, België

Samengevat kunnen veel radicale islamitische organisaties en stromingen eigenlijk worden gezien als sekten. Niet alleen halen zij uit het hele systeem van waarden en normen en uit alle bladzijden van hun heilige boek slechts enkele elementen die zij voor hun eigen doel gebruiken, maar ook vertonen zij veel sektekenmerken.

Een afweging van enerzijds religieuze aspecten en anderzijdse sektarische eigenschappen helpt bij het verklaren van de tegenwoordige, opvallend agressieve ontwikkelingen binnen de islam. Radicale moslims vormen namelijk steeds meer een bedreiging voor gewone moslims én andersgelovigen. Een voorbeeld is Egypte, in de eerste eeuwen van onze jaartelling nog een christelijk land maar nu voor meer dan 80 % soennitisch islamitisch. Joden en Christenen worden er steeds meer als minderwaardige burgers behandeld en weggepest. Zij moeten onder andere extra belasting betalen vanwege hun zogenaamde bescherming door de Egyptische overheid. Bijna dagelijks worden er ook brandbommen gegooid naar Koptische kerken en scholen en krijgen vrouwen zonder hoofddoek zuur in het gezicht gegooid.

Het voorbeeld van Egypte laat zich moeiteloos uitbreiden met landen zoals Dagestan, Filippijnen, Indonesië, Kasjmir, Libanon, Nigeria, Soedan, Somalië, Tsjetsjenië, Turkije enz. Overal waar de islam een aanzienlijk machtsblok vormt, worden Joden, Christenen, Boeddhisten of Hindoes in de laatste decennia steeds meer gediscrimineerd, geïntimideerd en weggejaagd. Ook in Europese landen waar de islam een minderheid vormt, vinden inmiddels regelmatig islamitische terroristische aanslagen plaats zoals in Madrid, Parijs en Londen met honderden doden als gevolg. De aanslagen zijn vaak speciaal gericht op Joden in bijvoorbeeld Joodse supermarkten of Christenen op kerstmarkten in Frankrijk en Duitsland. Ook Amsterdam heeft al islamitische aanslagen meegemaakt.

Afghanistan vroeger (links) en nu (rechts)

De huidige agressie van radicale moslims jegens gematigde moslims en andersgelovigen past in het bredere verband van een wereldwijde opmars van de ware islam. Dat is direct zichtbaar aan de uiterlijke kenmerken, zoals een ongeknipte baard voor mannen en volledige lichaamsbedekking voor vrouwen. Het aantal moslims met deze dracht groeit snel. Terwijl vrouwen in Indonesië bijvoorbeeld vroeger geen hoofddoek droegen, doen zij dat nu massaal. Op dezelfde manier kwam in Egypte de gezichtssluier traditioneel niet voor maar draagt in Cairo inmiddels ongeveer 5% van de vrouwen deze bedekking, en dat aantal neemt snel toe.

Tot de terugkeer naar de ware islam wordt onder andere opgeroepen door salafistische en wahabistische, religieuze leiders. Deze fundamentalisten hameren erop dat de islam niet beperkt mag blijven tot de moskee maar de gehele persoonlijke levensfeer betreft, van onderwijs tot openbaar bestuur. Dit is de sektarische politieke islam. De druk vanuit de radicale religieuze leiders wordt enorm versterkt door de zelfmoordaanslagen zoals in Afghanistan, Pakistan, Irak, Turkije en Libië. Daarbij vallen veel slachtoffers onder medegelovigen. De aanslagen in islamitische landen lijken daarom vooral bedoeld als waarschuwing aan de gewone en niet-radicale moslims.

Jihadistisch overlijdensbericht

Volgens de koran (aya's 3:157, 4:74, 47:4-6) gaan alleen degenen die sneuvelen tijdens de strijd voor de islam, zeker naar de hemel. Andere moslims gaan na hun dood slechts naar het zogenaamde voorportaal, waar zij moeten wachten tot het moment van de eindstrijd waarop Allah beslist wie het paradijs mag betreden en wie niet. De zelfmoordaanslagen laten dus aan de plaatselijke moslims zien dat de ware gelovigen gearriveerd zijn en dat men zich maar beter kan houden aan de strikte regels van de islam. De gewone moslims keren zich vervolgens onder dwang van radicale imams en de sektarische moslims tegen buurtgenoten en stadsgenoten met een andere religie of cultuur. Het eindresultaat is dan een volledig islamitisch gebied inclusief sharia, zoals bijvoorbeeld Somalië, Nigeria en Atjeh.

Iran vroeger (links) en nu (rechts)

De verschuiving naar een terugkeer naar de ware islam en tegelijk intolerantie jegens gematigde moslims en andersgelovigen is iets wat  pas de laatste tientallen jaren plaatsvindt. Daarvoor was de islamitische wereld eigenlijk lange tijd vooral in zichzelf gekeerd. Er was zelfs sprake van een langzame ontkerkelijking zoals dat ook bij het christendom gebeurde. Bezoek aan de moskee nam af en halverwege de twintigste eeuw was in Turkije, Egypte, Syrië, Libanon, Iran en Irak de voorheen streng voorgeschreven sluier voor vrouwen vrijwel verdwenen. Ook de volledige lichaamsbedekking in Pakistan en Saoedi-Arabië verdween in die tijd langzaam uit het straatbeeld.

Halverwege de twintigste eeuw kwam er echter een einde aan het geleidelijk naar de achtergrond verdwijnen van de islam in de islamitische landen. In de eerste plaats gebeurde dat waarschijnlijk door de opkomst van salafistische stromingen binnen de islam die zich vooral richten op zendingswerk en verbreiding van een zuivere islam. In 1928 werd bijvoorbeeld in Egypte de eerste afdeling van de Moslimbroederschap opgericht. Deze is nu wereldwijd actief en richt zich op de vestiging van een islamitisch wereldrijk onder de leiding van een kalief.

Arabisch/islamitische wereld (links, de pijl wijst naar Israël) en Palestina op een kaart van 1936 (rechts, Judea en Samaria toen nog niet militair bezet door Jordanië)

Naast de zendingsdrang kan ook toegenomen Arabisch nationalisme vanwege de olierijkdom worden genoemd. Bovendien is er in de vorige eeuw een Joodse staat gevestigd. Voor radicale moslims moet het een schokkende gebeurtenis zijn geweest, dat een zelfstandige staat Israël tijdens de zesdaagse oorlog van 1967 Oost-Jeruzalem bevrijdde van de Jordaanse bezetting. In dat stadsdeel bevindt zich de Tempelberg met de moskee van Al-Aqsa, de zogenaamd meest verre moskee die de plaats markeert waar Mohammed ten hemel zou zijn gestegen. Jeruzalem zal volgens islamitische voorspellingen ook de stad zijn van waaruit de Mahdi  - als kalief - de wereld zal veroveren. Volgens hun eigen voorschriften mogen moslims alleen geweld gebruiken om zich te verdedigen, maar een kalief heeft het speciale recht om andere landen aan te vallen en met geweld te veroveren. Jeruzalem zal dan de hoofdstad van een wereldwijd kalifaat worden. Gezegd wordt dat de Mahdi gezeten op een wit paard onder een bepaalde poort te voorschijn zal komen voor het publiek, Deze poort is door het verstandige Israëlische bestuur dichtgemetseld. Het huidige Joodse gezag over Jeruzalem is dus niet verenigbaar met de profetie van de islamitische eindstrijd. Onder andere Iran heeft verschillende keren haar irritatie hierover geuit, inclusief dreigingen met een kernoorlog.

Waarom in de islamitische wereld de omslag plaatsvond van in zichzelf gekeerd naar agressief, is eigenlijk minder belangrijk. Het gaat erom dat de omslag gebeurt door radicale moslims die meer sekteleden dan gelovigen zijn. Met het argument dat zij de ware gelovigen zijn en dus geweld en terreur mogen gebruiken, kunnen radicale moslims de gewone moslims chanteren en opzwepen tegen andersgelovigen.

Kindsoldaten in opleiding bij ISIS (links) en leider van Hassan Nasrallah van het Libanese Hezbollah (rechts)

Het centrale en blijvende probleem bij de niet-verlichte islam is een gewelddadige kern in de koran en in het levensverhaal van stichter Mohammed in de hadiths. De teksten in de koran staan geordend in lengte, van lang naar kort, vermeld. Deze afwijkende ordening zorgt ervoor dat vredelievende en haatdragende teksten op een verhullende manier elkaar afwisselen. Wanneer de koranverzen echter in volgorde geplaatst worden met de oudste teksten het eerst, ontstaat er een boek dat vredelievend begint maar toewerkt naar een gewelddadige climax. Aan het slot komen dan de meest intolerante en islam-superieure soera's 5 en 9, met de letterlijke aanmaning om andersgelovigen of niet-gelovigen te doden (9:5, 9:29). Een probleem daarbij is de zogenaamde abrogatie bij de uitleg van koranteksten. Nieuwere verzen heffen de oudere op. Voor extremistische moslims die zeggen naar de ware islam te streven, geeft dit een motivatie om over te gaan tot geweld jegens andersgelovigen. Zo ontstaan gevaarlijke islamitische sekten.

Ook moslims die meer willen leven volgens het voorbeeld van hun grote voorganger, komen uit bij geweld. Mohammed heeft namelijk als veldheer een woeste veroveringsoorlog gevoerd in naam van de islam en heeft persoonlijk tientallen Joden, vrouwen en kinderen, de keel doorgesneden. Geweld, terreur en verkrachting lijken voor radicale moslims een geoorloofd middel om uiteindelijk de gehele wereld onder islamitisch gezag te brengen. Een belangrijk gegeven daarbij is ook dat Allah, de god van de moslims, de Arabische god van de oorlog was in de polytheïstische periode vooraf aan de komst van Mohammed. De god van de oorlog was de huisgod van de stam der Quraish waartoe Mohammed hoorde.

Oefenen op dieren want dan lukt het ook bij mensen (offerfeest links), en boeddhistische Thai (rechts)

Velen in het westen willen het geweldsaspect zoals dat naar voren komt bij islamitische extremisten, niet geloven. Om het te zien, hoeft men echter alleen maar de huidige krantenberichten nauwkeurig te bekijken. Bij het geweld valt bijvoorbeeld op dat het steeds de andersgelovigen zijn, die onthoofd worden. Dat is in overeenstemming met de aya's 8:12 en 47:4 in de koran, waar letterlijk staat: "houwt de nekken van de ongelovigen." Voor de gelovigen (de moslims dus) geldt over het algemeen als doodstraf steniging of ophanging.

Het slechtste wat het westen tegenover de radicale islamitische bewegingen kan doen, is handelen alsof deze op gelijke voet staan als christendom of jodendom. Salafistische organisaties worden tegenwoordig echter door de Nederlandse overheid zelfs financieel ondersteund in het kader van de zogenaamde multicultuur en versterking van sociale samenhang. Dat leidt tot een sterkere organisatie van de sekte, tot meer onderdrukking van de sektevolgelingen, tot uitbreiding van de haat naar de gewone moslims en uiteindelijk tot een nog grotere bedreiging voor de westerse samenleving en de veiligheid van mensen met een ander geloof.

Marokkaanse vrouwen in Marokko waar radicale moslims wel hard aangepakt worden (links), en Marokkaanse vrouwen in Nederland (rechts)

Het Nederlandse bestuur kan zich bij overleg met moslims maar beter richten op stromingen die een bepaald verlicht niveau bereikt hebben. Er zijn namelijk bewegingen die zich niet willen beperken tot een ware en oorspronkelijke islam maar die de islam juist verder hebben ontwikkeld met filosofische en theosofische onderbouwingen. Zo is er de Amadiyya, de beweging van volgelingen van Mirza Ghulam Ahmad, die onder andere stelt dat de Mahdi en de Messias dezelfde persoon zijn maar die ook de jihad van het zwaard afwijst. Daarmee vormt de Ahmadiyya geen bedreiging voor andersgelovigen meer. Spirituele stromingen zoals het alevisme in vooral Turkije en het soefisme in bijvoorbeeld Egypte hebben de islam uitgebreid met een rijker geestelijk leven, waarin aandacht is voor de omgang tussen de mens en Allah. In de oorspronkelijke islam bleef Allah namelijk een min of meer abstract begrip. Ook alevisme en soefisme vormen niet langer een bedreiging voor andersgelovigen. Overigens zullen moslims zelf deze stromingen juist weer zien als sekten. Soefi's worden vanwege hun geloofsovertuiging vervolgd in verschillende islamitische landen. Daarbij moet u zich realiseren dat de mensen die zich na de middeleeuwen hebben ingezet voor verlichting binnen de christelijke kerk, ook gezien werden als ketters.

Zieke mannensekte of zieke-mannensekte?

Organisaties met terroristische banden zoals de Moslimbroederschap zouden hoe dan ook in ons land verboden moeten worden. Dat geldt ook voor alle organisaties die zeggen terug te willen naar de ware islam, omdat dat een letterlijke oproep tot geweld jegens andersgelovigen inhoudt. De grondlegger van de islam Mohammed was namelijk in zijn laatste levensjaren vooral een krijgsheer die bloedig geweld gebruikte om gebied voor zijn geloof te veroveren. Dat maakt hem tot een volledig andere historische figuur dan Jezus Christus. Verbieden zou ook moeten gelden voor organisaties die specifiek spreken over een kalief of een kalifaat. Alleen een kalief mag namelijk eenzijdig een oorlog beginnen en andere landen militair veroveren. Een organisatie die pleit voor een kalifaat, pleit dus voor het militair veroveren en onderwerpen van landen. Daarnaast kan het Nederlandse openbare bestuur zich maar beter ook inzetten voor anti-sektewetgeving zoals in Frankrijk. Met een dergelijke wet kunnen salafistische en wahabistische organisaties zoals Hizb ut-Tahrir en Milli Görüs worden aangepakt. Met het begrip godsdienstvrijheid zoals in de Wet Openbare Manifestaties heeft de wetgever namelijk nooit de tientallen sekten bedoeld die in Nederland voorkomen.

Alleen door naar terrorisme neigende organisaties te verbieden en radicale islamitische stromingen niet meer te zien als religie maar als een (gevaarlijke) sekte en daarnaar te handelen, kan de westerse wereld zich verdedigen tegen de dreiging van geweld en overheersing. Onze democratische rechtsstaat en onze goedburgerlijke waarden en normen dienen behouden te worden voor de generaties na ons.

Voetnoot:

Het idee van een sektarische islam is niet nieuw. Petrus Venerabilis (1109-1156), abt van Cluny, noemde de islam de sekte van de Saracenen. Kerkvader Thomas van Aquino (1225-1274) schrijft in Summa contra gentiles, Introductio operis:

41 - Hi vero qui sectas errorum introduxerunt processerunt via contraria:

a) Ut patet in MAHUMETO qui carnalium voluptatum promissis, ad quorum desiderium carnalis concupiscentia instigat, populus illexit.

b) Praecepta etiam tradidit promissis conformia, voluptati carnali habenas relaxans, in quibus in promptu est a carnalibus hominibus obediri.

c) Documenta etiam veritatis non attulit nisi quae de facili a quolibet mediocriter sapiente naturali ingenio cognosci possint: quin potius vera quae docuit multis fabulis et falsissimis doctrinis immiscuit.

d) Signa etiam non adhibuit supernaturaliter facta, quibus solis divinae inspirationi conveniens testimonium adhibetur, dum operatio visibilis quae non potest esse nisi divina, ostendit doctorem veritatis invisibiliter inspiratum: sed dixit se in potentia missum, quae signa etiam latronibus et tyrannis non desunt.

e) Hi etiam non aliqui sapientes in rebus divinis et humanis exercitati, a principio crediderunt: sed homines bestiales in desertis morantes,omnis doctrinae divinae prorsus ignari, per quorum multitudinem alios armorum violentia in suam legem coegit.

f) Nulla etiam divina oracula praecedentium prophetarum ei testimonium perhibent: quin potius quasi omnia Veteris et Novi Testamenti documenta fabulosa narratione depravat, ut patet eius legem inspicienti. Unde astuto consilio libros Veteris et Novi Testamenti suis sequacibus non reliquit legendos, ne per eos falsitatis argueretur.

g) Et sic patet quod eius dictis fidem adhibentes leviter credunt.

Vertaling:

41. Zij evenwel die sekten, die een dwaling inhouden, hebben gesticht, zijn langs een andere weg te werk gegaan:

a) Zoals duidelijk is bij Mohammed, die de volken verlokte door beloften van vleselijke wellust, het verlangen waarnaar de vleselijke begeerte aanzet.

b) Hij toch heeft voorschriften uitgevaardigd overeenkomstig deze beloften, waaraan gemakkelijk door vleselijke mensen kan worden gehoorzaamd doordat hij de teugels liet vieren voor de vleselijke lust.

c) Hij toch heeft geen leerstukken van de waarheid aangevoerd, behalve dan die welke gemakkelijk begrepen kunnen worden door om het even welke middelmatig met wijsheid begaafde geest; veeleer heeft hij de ware zaken die hij onderrichtte, vermengd met vele fabels en de meest valse leerstellingen

d) Hij toch heeft geen op bovennatuurlijke wijze gemaakte tekenen aangevoerd, de enige waardoor passende getuigenis wordt afgelegd over goddelijke inspiratie, terwijl een zichtbaar handelen dat slechts goddelijk kan zijn, laat zien dat een leraar van de waarheid onzichtbaar is geïnspireerd. Maar hij heeft gezegd dat hij is gezonden in de macht der wapenen, tekenen die bij struikrovers en tirannen niet ontbreken.

e) Aan hem hebben van het begin af geen wijzen geloofd, die geoefend waren in goddelijke en menselijke zaken, maar onbeschaafde mensen die in de woestijn leven, volstrekt onwetend omtrent elke goddelijke leer; met behulp van hun grote aantal heeft hij anderen door het geweld van wapenen zijn wet gedwongen opgelegd

f) Geen enkel goddelijk orakel van de voorgaande profeten heeft getuigenis vóór hem afgelegd: veeleer misvormt hij bijna alle leringen uit het Oude en Nieuwe Testament door fabuleuze verhalen, zoals duidelijk is voor iemand die zijn wet onderzoekt. Vandaar dat hij zijn volgelingen door een sluw besluit verbiedt de boeken van het Oude en Nieuwe Testament te lezen, opdat hij door hen niet van valsheid beschuldigd zou worden.

g) En zo is het duidelijk dat zij, die geloof hechten aan wat hij zegt, luchthartig geloven.

                                      Latijnse tekst en vertaling: L. Hertog